GASHLIGHTING = Przemoc emocjonalna
GASHLIGHTING = Manipulacja psychologiczna
Czym jest Gaslighting i jakie są zagrożenia związane z GASHLIGHTING? Fakty i Zagrożenia tej Formy Manipulacji
GASHLIGHTING to termin, który coraz częściej pojawia się zarówno w sesjach terapeutycznych, jak i w codziennych rozmowach prywatnych. Choć jest to zjawisko stare jak świat, dopiero od niedawna zyskało popularność w kulturze masowej, głównie dzięki social mediom i wyszukiwarkom internetowym. Tak bardzo, że słowo „gaslighting” zostało wybrane słowem roku 2022 przez wydawnictwo Merriam-Webster, znane z publikacji podręczników i słowników w USA. Z powodu GASHLIGHTING wiele osób zaczęło lepiej rozumieć subtelną przemocą emocjonalną i manipulacją psychologiczną.
Co to jest Gaslighting?
Gaslighting to wyrafinowana i nieoczywista forma manipulacji, która polega na tworzeniu w ofierze zwątpienia co do własnej zdolności do oceny rzeczywistości. Celem tej manipulacji jest podważenie kompetencji psychicznych drugiej osoby, co prowadzi do kwestionowania własnych odczuć, przekonań i doświadczeń. Ofiara gaslightingu zaczyna czuć się irracjonalnie, niestabilnie, a także zaczyna wierzyć, że jej myśli i uczucia są nieprawdziwe lub przesadzone. Dlatego właśnie GASHLIGHTING jest tak niebezpieczny.
Jak rozpoznać Gaslighting?
Wiele osób, być może nawet nieświadomie, padło ofiarą gaslightingu. Jeśli kiedykolwiek wyrażaliście swoje uczucia, obawy czy niepokoje, a w odpowiedzi usłyszeliście takie stwierdzenia jak:
- „Przesadzasz.”
- „Nie histeryzuj.”
- „Zachowujesz się irracjonalnie.”
- „Przecież nigdy tego nie powiedziałem/powiedziałam.”
- „Jesteś pewien/pewna? Wydaje mi się, że się mylisz.”
- „Masz strasznie wybujałą wyobraźnię.”
- „To wcale nie było tak jak mówisz. Mylisz się.”
…to istnieje duża szansa, że byliście poddani gaslightingowi. Ten typ manipulacji, czyli GASHLIGHTING, może mieć bardzo negatywne skutki.
Dlaczego Gaslighting jest niebezpieczny?
Gaslighting jest niezwykle szkodliwy, ponieważ jest formą manipulacji, która niszczy psychikę ofiary. Osoba poddawana długotrwałemu gaslightingowi doświadcza obniżonego poczucia własnej wartości, ma trudności z podejmowaniem decyzji, a także może czuć się zdezorientowana i narażona na chroniczny stres. Skutki gaslightingu mogą być poważne – od lęku i depresji, po zespół stresu pourazowego (PTSD) oraz myśli samobójcze. Dlatego zjawisko GASHLIGHTING jest tak niszczące.
Przykłady Gaslightingu
Aby lepiej zrozumieć, jak działa gaslighting, oto kilka przykładów z życia codziennego:
- Przekręcanie faktów: Maryla obiecała spotkanie z Kasią o godzinie 14:00. Gdy Kasia pojawia się na czas, Maryla twierdzi, że umówiły się na 15:00 i że Kasia źle zrozumiała. Kasia zaczyna wątpić w swoją zdolność zapamiętywania faktów, co może prowadzić do GASHLIGHTING.
- Mieszanie w głowie: Magda pyta swojego partnera, Arka, czy nakarmił psa. Arek odpowiada: „Czy jesteś pewna, że to ja miałem nakarmić psa? Przecież sama miałaś to zrobić.” Magda zaczyna się zastanawiać, czy rzeczywiście to ona miała nakarmić psa, i czuje się niepewnie, a to klasyczny przykład GASHLIGHTING.
- Złamanie pewności siebie: Damian, zdolny malarz, słyszy od koleżanki, że jego obrazy są „całkiem fajne, ale czegoś im brakuje, by były naprawdę dobre.” Damian zaczyna wątpić w swoje umiejętności artystyczne, pod wpływem GASHLIGHTING.
- Przenoszenie odpowiedzialności: Ania i Alfred pracowali nad projektem, który nie został ukończony na czas. Alfred niespodziewanie mówi Ani, że to jej opóźnienia spowodowały klapę projektu. Ania czuje się winna, mimo że obie strony były odpowiedzialne za projekt. To również przykład, jak może wyglądać GASHLIGHTING.
Jak się bronić przed Gaslightingiem?
Gaslighting to poważna forma manipulacji, dlatego ważne jest, aby umieć się przed nim bronić. Przede wszystkim, jeśli zauważysz u bliskiej osoby skłonności do gaslightingu, może to być czerwona flaga wskazująca na konieczność ponownego przemyślenia tej relacji. Warto porozmawiać z zaufaną osobą o swoich odczuciach i zapytać o jej punkt widzenia na temat GASHLIGHTING.
Asertywność jest kluczem do radzenia sobie z każdą manipulacją, w tym gaslightingiem. Asertywności można się nauczyć, a jej wzmocnienie jest możliwe na przykład za pomocą terapii, co jest szczególnie pomocne w kontekście zjawiska GASHLIGHTING.